Safra Kesesi Fonksiyon Bozukluğu

Biliyer Diskinezi yani Safra kesesi fonksiyon bozukluğu, Oddi Sfinkterinin (Safrayı bağırsağa boşaltan valf) Safra kesesinde depolanan safrayı sağlıklı bir şekilde bağırsağa boşaltamaması durumudur. Biliyer kelimesi Safra kelimesinden gelir ve Diskinezi ise işlev bozukluğu anlamına gelir.

Sağlıklı bireylerde safra kesesi karaciğerde üretilen safrayı toplayarak depolanmasını sağlar, midede parçalanan besinler on iki parmak bağırsağına boşalır. Bu bölgede bulunan bir kas grubu yağ, aminoasit ve proteinleri algılar ve kolesistokonin diye bir hormon salgılar. Bu hormon safra kesesi ve pankreası uyararak bağırsağa boşalmasını sağlar. Safra Diskinezisi olan kişilerde durum daha farklıdır. Salgılanan safra bağırsağa ulaşamaz, safra kesesinde veya safra yollarında kalarak ağrıya neden olur.

Belirtileri

• Safra taşı olmamasına rağmen safra atakları,
• Özellikle yemekten sonra sağ üst karın bölgesinde ağrı,
• Gaz, şişkinlik, geğirme, mide bulantısı, kusma, yağ intoleransı, safra kesesi hastalığı ve kolik belirtilerinin herhangi biri veya tümü

Biliyer Diskinezinin Toplumda Görülme Sıklığı

Safra kesesi fonksiyon bozukluğunun görülme sıklığı kesin bilinmemektedir. Safra ağrısı olan kişilerde yapılan ultrason görüntülemeleri değerlendirildiğinde, erkeklerin %8’inde, kadınların %21’inde meydana geldiği görülmüştür.  Özellikle 4 ila 60 yaş arasındaki yetişkinleri etkiler ve kadınlarda daha sık görülür. Biliyer Diskinezinin Türleri;

Hiperkinetik Biliyer Diskinezi

Safra yolundaki Hiper Motor Diskinezisi olarakta bilinen bu Biliyer Diskinezi, Safra kesesi çok sık veya çok fazla kasıldığında ve sfinkter tamamen açılmadığında ortaya çıkar. Bu safra kesesinden daha fazla konsantre olmayan safra salgılamasına ve depolanan safranın tükenmesine neden olur. Hiperkinetik Biliyer Diskinezi safra kesesinin %75’in üzerinde safra salgılandığı bir durumdur.

Hiperkinetik Biliyer Diskinezi nadir görülen bir durum olduğu için kapsamlı bir şekilde araştırılmamıştır. Safra kesesi çamuru da ağrılara neden olur, safra çamuru hakkında daha detaylı bilgi almak için linke tıklayabilirsiniz. Safra Kesesi Çamuru

Hipokinetik Biliyer Diskinezi

Hiperkineziden daha yaygın görüldüğü için daha kapsamlı incelenen bir safra kesesi hastalığıdır. Safra kesesinin sık kasılmamasını ve depoladığı safranın %32 ila 42 aralığında salgılaması durumudur. Hipokinetik Biliyer Diskinezi kadınlarda daha fazla görülmekte ayrıca orta ve ileri yaşta görülme oranı artmaktadır.

Safra Kesesi Fonksiyon Bozukluğunun Nedenleri ve Risk Faktörleri Nelerdir?

Birçok nedenden dolayı safranın hareketi ve salınımında anormallikler oluşur. Normal şartlar altında yemek yediğimizde beyne bir sinyal gönderilir, sinyali alan beyin safra kesesinin kasılması için tekrar sinyal gönderir. Sinyali alan safra kesesi yeterli miktarda safrayı ortak safra kanalı yoluyla on iki parmak bağırsağına boşaltır.

Eğer yetersiz safra salınırsa, temel vitaminler, mineraller gibi vücut tarafından emilecek hayati besinler uygun şekilde parçalanmazlar. Bu aksaklığa aşağıdaki durumlar neden olur.

Stres

Hepimiz çok iyi biliyoruz ki stres sadece safra sistemi değil tüm vücut üzerinde olumsuz etkisi vardır. Stres dopamin işlev bozukluğuna neden olur. Ayrıca beyindeki bir nörotransmitter safra kesesinin kasılması için gönderilen sinyalin alınmasını engeller. Stresin safra kesesi üzerindeki etkileri için ayrıca bu makalemi okuyabilirsiniz.

Nörodejenerasyon

Nöron yani sinir hücrelerinin ölümü de dahil olmak üzere nöronların ilerleyen yapı veya fonksiyon kaybıdır. Nörodejeneratif hastalıklardan en bilinen 4 tanesi ALS, Parkinson, Alzheimer ve Glokomdur.

Nörodejenerasyon, Biliyer diskinezinin en yaygın bilinen nedenidir ve ayrıca nöronların işlev bozukluğuna yol açan otonomik işlev bozukluğudur. Nörodejenerasyon ayrıca yaşlanmanın yaygın bir özelliğidir, ancak daha genç bireylerde veya aşırı İnflamasyon içeren tıbbi durumlar nedeniyle de ortaya çıkar. Spesifik olarak, Vagus siniri ile ilgili anormallikler; safra kesesini etkileyen, biliyer diskineziye yol açar. Vagus siniri vücuttaki en uzun sinirdir. Beyinde başlar pankreas, mide, karaciğer ve bağırsak gibi hayati organlara kadar dallanır.

Malformasyon

Doğuştan gelen kusur veya sakatlıklar, bazı kişilerin safra kesesi veya biliyer sisteminde doğuştan gelen kusurla doğar. Bu durum genetik veya sonradan safra kesesinde oluşan kronik iltihaptan da kaynaklanır.

Hipotiroidizm

Safranın ince bağırsağa atılmasını kontrol eden Odd sfinkterini gevşetmek için tiroid hormonu gereklidir. Bu nedenle, tiroit fonksiyonu azalmış olan kişilerin safra kesesi fonksiyon bozukluğu olma şansı yüksektir. Hipotiroidizm ayrıca safra kanalı taşı üretiminin artmasıyla da ilişkilidir. Ayrıca vagus sinirini de etkiler.

Gastrointestinal Hastalıklar

Sindirim organlarında ortaya çıkan hastalıklar “Gastrointestinal hastalıklar” diye adlandırılır. Safra kesesi disfonksiyonu olanlarda ishal, kabızlık, gıda hassasiyeti veya parazitler gibi başka semptomlarda ortaya çıkar.

Biliyer Diskineziyi Geliştiren risk faktörleri şunlardır;

Cinsiyet, hamilelik ve hormon replasman (menopoz sonrası kadınlar tarafından kullanılan) gelişimlerinin artmasına neden olduğundan, kadınların safra kesesi hastalığına yol açan safra taşı geliştirme olasılıklarının daha yüksek olduğu düşünülmektedir.

• Cinsiyet; hamilelik ve hormon replasman (menopoz sonrası kadınlar tarafından kullanılan) gelişimlerinin artmasına neden olduğundan, kadınların safra kesesi hastalığına yol açan safra taşı geliştirme olasılıklarının daha yüksek olduğu düşünülmektedir.
• Yaş; Safra kesesi fonksiyon bozukluğu en çok orta yaş ve daha yaşlılarda görülür,
• Obezite; Fazla kilolu olanlar ve metobolik hastalığı olanlarda Biliyer Diskinezi görülme sıklığı daha fazladır.

Biliyer Diskinezinin Belirtileri Nelerdir?

Biliyer diskinezi semptomu safra taşı rahatsızlıklarına benzer semptomlar gösterir. Bu yüzden karıştırılabilir. Arasındaki tek fark safra taşı olmasa bile aynı ağrıların ortaya çıkmasıdır. Bu semptomlardan bazıları;

• Karnın sağ üst tarafında akut ağrı,
• Sırt veya kürek kemikleri arasında hareket eden ağrı,
• Yemek yedikten sonra ağrı,
• Gaz, antasit, H2 blokeri, Proton pompası İnhibitörü gibi ilaçları içtiğiniz halde geçmeyen ağrı,
• Nefes darlığı,
• Donuk, keskin veya kramplı ağrı,
• Mide bulantısı veya kusma,
• Kilo kaybı (Yemek yediğinde ağrı olacak korkusundan yememe)
• Kilo alma (Yağlar tam sindirilemediğinden)
• Yorgunluk

Sık Sorulan Sorular